Decollage Art Space  |  Ed. Seda İstifciel

Yavaş bakma akımı “Slow looking”i duymuş muydunuz?

Tüm dünyada 6 Nisan günü “Sanata Yavaş Bakma Günü” olarak kutlanıyor. Bu akımın öncüsü bir sanat eleştirmeni olan Peter Clothier. Kendisinin “Slow Looking” isimli bir kitabı da bulunmakta. Bu fikri geliştirmesinin temelinde sanata bakmanın daha derin daha farklı ve ödüllendirici bir yolunu keşfetme arzusu yatıyor-muş. Clothier, meditasyon uygulamalarından da destek alarak sanatseverlerden tek bir sanat eseri önünde 1 saat vakit geçirmelerini istiyor. Bu anın sanat eserini orada gerçekten ne olduğunu anlamak ve incelemek için iyi bir yaklaşım olduğunu belirtiyor.  İşte bu an slow looking yani tabiri caizse yavaş bakma sanatının doğuşu oluyor. Ve kitabında okuyucularını bunu denemeye davet ediyor.

Sanata yavaş bakma hareketinin ilgi görmesi ile de bu akım giderek yaygınlaşıyor ve her sene 6 Nisan Yavaş Sanat Günü olarak kutlanıyor.

Slow Looking Nedir?

Slow looking’i, kısaca görerek daha derin gözlemler yapma ve bilinçli bir şekilde öğrenme pratiği olarak tanımlayabiliriz. Bu pratik aynı zamanda odaklanma, detayları fark etme ve yargısız bir tavır takınmayı da içermekte. Sanatla bağ kurmanın farklı bir yolu olarak ele alındığında bu akım aslında bize bakmak ile görmek arasındaki farkı da hatırlatmakta.

Gördüklerinizin ötesine geçmek ve daha derin gözlemler yapmak için oldukça iyi bir yöntem olan yavaş bakma ile bir sanat eserine, doğadaki bir detaya ya da günlük hayatınızdaki sıradan bir nesneye dakikalarca odaklanarak, ilk bakışta kaçırdığınız ayrıntıları keşfetmek sizce de kulağa hoş gelmiyor mu?

Bir Tabloya 10 Dakika Bakarsanız Ne Olur? Sanata Yavaşça Bakmanın Faydaları:

Müzelerde veya galerilerde kaç sanat eserini ben anlamıyorum diyerek geçiştirdiniz? Peki geçiştirmek yerine orada daha uzun süre kalsaydınız neler değişirdi dersiniz? 

Yapılan araştırmalara göre ortalama bir insanın bir sanat eserine bakma süresi 27 saniye imiş.* Bu bir eseri tanımak veya gerçekten görmek için ne kadar yeterli olabilir tartışılır.

Bir eseri gerçekten görmek, tanımak veya özümsemek için onunla daha fazla zaman geçirmeli yani ona “yavaş bakmalısınız.” Mesela bir sanat eserine 10 dakika boyunca baktığınızda bu artık sizin için dönüştürücü bir deneyim olur. Bu deneyimin size sağlayacağı faydaları ise şu şekilde listeleyebiliriz: 

• Sanat eserlerine daha uzun süre ve dikkatlice baktığınızda bu deneyim sizin için ödüllendirici ve ilginç bir hal almaya başlar. Yavaş bakma pratiği ile sanatla kurduğunuz bağı aynı zamanda bir mindfulness (bilinçli farkındalık) egzersizine dönüşmekte, duyularınız keskinleşmekte ve farkındalığınız artmaktadır. 

• Yavaş bakma pratiği merak duygunuzu uyandırır, bu da sizde daha fazla öğrenme isteği oluşturur.

• Bir esere uzun süre bakmak odak noktanızı derinleştirir, ilk bakışta görünenden daha fazlasını keşfetmenizi sağlar.

• Yavaş bakma pratiği aynı zamanda felsefi bir yaklaşımdır. Gözlem yoluyla bilgi edinme, yeni bağlantılar kurma, sakin hissetme kendinize stressiz bir an hediye etme ve ruhunuz için rahatlatıcı bir mola anıdır.

• Son olarak yavaş bakmanın faydalarından biri de yaratıcılığınızı beslemesidir.

(*Kaynak: https://psycnet.apa.org/record/2016-10247-001)

Yavaş Bakma Alışkanlığı Kazanarak Hayatınızda Neleri Değiştirebilirsiniz?

‘Yavaş’ akımlar, hareketler son yıllarda birçok alanda karşımıza çıkıyor. Hızlı yaşamanın ve tüketmenin insanlar üzerindeki yorucu ve yıpratıcı etkisi sonucu ortaya çıkan bu akımlar bize yavaşlamanın huzurlu hissiyle yeniden tanıştırmayı amaçlıyor. Slowfood, cittaslow, slowfashion gibi akımlardan sonra sanatta da bunun bir karşılığının olması kaçınılmazdı. 

Slow looking art ile sanatı daha yavaş tüketerek estetik deneyimin derinliğine ve güzelliğine varabilir, duyularınızı harekete geçirebilirsiniz. Son yıllarda yapılan araştırmalar ile de sanatın kişinin ruh ve beyin sağlığı için olumlu katkılarını düşününce yavaş bakma alışkanlığıyla bu etkiyi daha da artırabilirsiniz.  Londra Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre, bir sanat eserine 30 saniyeden fazla bakan kişilerin beyinlerinde dopamin salınımı artıyor ve bu da mutluluk hissini tetikliyor.

Ünlü ressamların eserlerini düşünelim… Mesela Monet Nilüferler tablosunu yapmak için aynı manzaraya ne kadar süre bakmış ışığın değişimini gözlemlemiştir dersiniz? Belki de bu eserlerin büyüleyici güzelliğinin sırrı sabırlı bir bakış sonrası ortaya çıkmasıdır. 

Unutmayın yalnızca yavaş baktığınızda farklı şeyleri keşfetmeye başlayabilirsiniz. Yavaş bakma sizi anda tutar, günlük streslerden zihninizi biraz olsun uzaklaştırır.

Peki ya siz, bugün neye yavaş bakacaksınız?

#slowartday #slowlooking