Orhun Atmış  |  Ed. Seda İstifciel

Topraktan Yüzeye

Türkiye’de sanatla ilgilenen hemen hemen herkesin haklı olarak en çok şikayet ettiği konulardan biri üretim malzemelerinin pahalılığı. Bu konuda örnek olarak resim sanatında tuval ya da heykel sanatında hammadde ihtiyacını verebiliriz. 

Ancak bu konuya eğilen, inisiyatif alan sanat toplulukları da var. Hatta şimdi ilk kez kapsamlı bir sunum gerçekleştiriyorlar. Kendir temelli sanat üretimine odaklanan Art on Hemp, 38 sanatçının kendir tuvali ve doğal malzemelerle ürettiği çalışmalarını bir araya getiren “Topraktan Yüzeye” sergisini 18 Aralık’ta Barın Han’da açtı. Sergi, kendirin liften yüzeye, yüzeyden yeniden köke uzanan döngüsünü takip ederek insan ve madde arasındaki kadim ilişkiyi görünür kılıyor. Kendirin dokusu, direnci ve belleği; sanatçılara yeni biçimler, yeni yüzeyler ve yeni bir düşünme alanı sunuyor. Ziyaretçi yalnızca bakmaya değil, malzemeyi dinlemeye, dokunmaya ve yavaşlamaya davet ediliyor. Mekânın her köşesine yayılan, aynı zamanda kenevirin kumaş, inşaat, yağ ya da aksesuar yapımı olarak günlük kullanım örnekleri olmasa diğer herhangi bir sergiye gelmiş gibi hissedebilirsiniz. Üretilen eserlerin kalitesi ve göze hitap etmesi açısından da doğal olarak bir eksiklik yok. Proje; Hasat Kooperatifi’nin yenileyici tarım modeli, Kendir Agricultural Research Company’nin bilimsel altyapısı ve EarthistDAO’nun topluluk temelli organizasyon yapısıyla şekillenmiş. Bu üç yapı toprağı, bilgiyi ve ortak üretimi buluşturarak kendiri çağdaş sanat bağlamında yeniden konumlandırıyor.

Sergideki eserler, endüstriyel hız ve tektipleşmeye karşı kendirin sunduğu üretim olasılıklarını araştırıyor. Sanatçılar; kendir kâğıdı, kendir yağı, lif, iplik ve ham tuval gibi malzemelerle çalışarak malzemenin hafızası ile sezgisel üretim arasında yeni bir diyalog kuruyor. Sergi, 18 Ocak 2026 tarihine kadar açık. 

Sanatçılar: Afra Sönmez, Akın Ayaz, Ali Güzel, Altay Bahat, Artun Demirsoy, Aslı Tekin, Bahadır Pekşen, Berka Beste Kopuz, Ceni Gülnihal, Cenk Mısırlıoğlu, Ceren Yıldırım, Cihan Koçer, Damla Oğur, Dilara Başköylü, Elçin Arpaçay, Ender Dandul, Enes Can Kaya, Ertem Coşkun, Gizem Renklidağ, Güven Çetinkaya, Hande Alpaslan, Hazal Zeynep Altunal, Kik, Ladin Aküzüm, Melis Çörtlen, Merey Şenocak, Mina Kocailik, Mina Öner, Nihan Parmaksızoğlu, Ogün Yücel, Özlem Şahinler, Sanitar Güzeldere, Selçuk Demirci, Taylan Çamış, Toygun Özdemir, Tuğba Yüksel, Tuğçe Kutsal, Umut Kambak. 

CEYHUN’un İlk Kişisel Sergisi

Barın Han’a geldiyseniz eğer “Topraktan Yüzeye” sergisinin yanı sıra diğer katlarda başka sergilemelerle de karşılaşıyorsunuz. Bunlardan birisi CEYHUN’un Türkiye’deki ilk kişisel sergisi “Giriş”. Sergi, sanatçının resim, müzik, performans ve yazı arasında kurduğu katmanlı pratiğin belirli bir eksende kristalleştiği bir başlangıç alanı olarak konumlanıyor ve bu bağlamda, sanatçının son yıllarda geliştirdiği düşünsel ve estetik evrenin ilk açılımını sunuyor. 

Sergide yer alan resimler, popüler kültür, mitoloji, Helenistik ikonografi ve antik dönemden alınan görsel ve kavramsal referansları bir araya getiriyor. Bu yoğun referans alanı, sanatçının tarih, felsefe, sosyoloji, günümüz kültürü ve kişisel deneyimle kurduğu ilişkileri görünür kılıyor. Resimlerde belirgin bir anlatıdan ziyade, izleyicinin okuma biçimine göre sürekli yeniden örgütlenen çoğul bir yapı söz konusu. Figürler, tekil temsiller olmaktan çok, sanatçının farklı zamanlara, kimliklere ve duygusal yoğunluklara ait “personaları” olarak işlev görüyor. 

Serginin ikinci katında yer alan video işler ise süre, tekrar ve dayanıklılık kavramları etrafında yapılandırılmış performatif eylemlere odaklanıyor. 

1999 İstanbul doğumlu Ceyhun Fırat, 2021 yılında Brown Üniversitesi’nden Görsel Sanatlar alanında lisans derecesi ve 2023 yılında Chicago Üniversitesi’nden Görsel Sanatlar alanında yüksek lisans derecesi almış. 2024 yılında Chicago, IL’deki Comfort Station’da “İzlenmesi Gereken Sanatçılar” arasında gösterilmiş. Eserlerini Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’de sergilemiş ve performanslar gerçekleştirmiş.